Nükleer santral olmayan bir yerde nükleer atık nasıl olur?
İzmir’in Gaziemir ilçesi artık İzmir’in Çernobili olarak anılıyor. Yetmiş dönümlük eski bir kurşun fabrikası arazisinde, radyoaktif maddelerin de bulunduğu tehlikeli atıkların gömülü olduğu 2012 yılında yapılan bir gazete haberi duyulmuş. Günümüzde de DW Türkçe’nin düzenlediği video sayesinde yeniden gündem oldu.
Kırklı yılllardan 2010’a kadar çalışan fabrika, atıklarını yönetmeliklerin buyurduğu şekilde bertaraf etmek yerine kendi arazisine gömmüş. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından 2007 yılında burada radyoaktif kirlilik oluğu tespit ediliyor, ancak bu durum Türkiye’den saklanmış. Ölçüm ve değerlendirme sonrasında nükleer yakıt çubuğundan oluşan Europium 152 izotopu içeren atık olduğu ortaya konmuş.
Fabrika yıllarca hurdalardan kurşun elde etmiş ancak Prof. Tolga Yaman’a (Atom Mühendisi) göre nükleer reaktörlerden çıkan yanmış nükleer yakıt atığı getirilmiş, kurşun zannedilip ucuz kurşun olarak yeniden işleme alınmış. Nükleer yakıt atığının yasadışı yollarla ülkeye sokulduğu düşünülüyor.
Sorun İzmir’in sınırlarında kalan, sadece Gaziemir’de yada İzmir’de yaşayanları ilgilendiren bir sorun değil maalesef. “Hala için için yanan nükleer atık” Bunun tüm canlılar için ne kadar ciddi bir sorun olduğu bile anlaşılamazken, yeni bir nükleer santralin doğuracağı soruları düşünmek gerek. Yani Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımı başlayan denize sıfır nükleer santral üzerine düşünmek gerek!
Kuyularda gömülü atıklardan kaynaklı arsenik ve diğer ağır metallerin yeraltı su kaynaklarına karışması, insanlar ve hayvanlar tarafından tüketilmesi, sulanan bitkilerde söz konusu birikimler, insanların çevrede gidecek yeşil alanı olmadığı için burada piknik yapması, çocukların burada oyun oynaması, kanser şikayetlerinin artması, çobanın keçilerinin kör olması, doğum yapan keçinin yavrusu için tek damla süt yapamaması… Hikaye tüm ülkelerde tüm canlılar için aynı.
Yaşam hakkı ne demek? Temiz hava soluma, temiz su içme hakkı ne demek?
